Regionalny program ochrony i restytucji cisa pospolitego (Taxus baccata L.) na obszarze RDLP w Toruniu w latach 2007-2013

Projekt wspólfinansowany ze środków V priorytetu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

TYP PROJEKTU
Ochrona gatunków ex-situ, ochrona zasobów genowych

TŁO PROJEKTU
Na terenie nadzorowanym przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu  jest zlokalizowanych kilka rezerwatów przyrody, w ramach których chroniony jest cis pospolity (Taxus baccata L.). Wśród tych obiektów jako najważniejszy należy wskazać rezerwat przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego w Wierzchlesie". Stanowi on najstarszą populację cisa w Polsce i jest położony na terenie leśnym. Ścisły charakter ochrony rezerwatowej wyklucza jak dotąd możliwość ochrony czynnej poszczególnych osobników cisa in situ, czyli bezpośrednio na powierzchni tego rezerwatu. Ten stan rzeczy powoduje niestety, że znaczna część osobników z najstarszej populacji cisa pospolitego w Polsce każdego roku bezpowrotnie zamiera. Z tego powodu już od kilkunastu lat na terenie RDLP w Toruniu z własnej inicjatywy leśników prowadzone są próby ochrony tej ważnej pod względem genetycznym, kulturowym i historycznym populacji przez jej ochronę ex situ, czyli poza rezerwatem. Największe osiągnięcia w tym zakresie ma dotąd Nadleśnictwo Zamrzenica, które może już dziś poszczycić się udanymi nasadzeniami cisa pospolitego o charakterze zachowawczym na powierzchniach leśnych.

Projekt realizowany jest w oparciu o założenia Regionalnego programu ochrony i restytucji cisa pospolitego (Taxus baccata L.) na obszarze RDLP w Toruniu w latach 2007-2013. Program ten przewiduje przede wszystkim ochronę istniejących stanowisk cisa pospolitego oraz restytucję tego gatunku na terenie 16 z 27 nadzorowanych nadleśnictw. Został on opracowany w oparciu o Zarządzenie Nr 29/2006 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 30.06.2006 roku w sprawie wprowadzenia w jednostkach organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe „Programu ochrony i restytucji cisa pospolitego (Taxus baccata L.) w Polsce".  

CELE PROJEKTU

• Przywracanie właściwego stanu siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) i ostoi gatunków na obszarach chronionych wraz z zachowaniem zagrożonych wyginięciem gatunków oraz różnorodności genetycznej roślin zwierząt i grzybów,
• Zwiększanie populacji gatunku cisa pospolitego na terenie RDLP w Toruniu,
• Zachowanie puli genowej miejscowych pochodzeń cisa.

OPIS PROJEKTU

• Zbiór leśnego materiału rozmnożeniowego w postaci nasion, zrzezów do ukorzeniania oraz jednorocznych siewek z dna lasu na obszarach rezerwatów przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego w Wierzchlesie" w Nadleśnictwie Zamrzenica oraz „Cisy nad Czerską Strugą" w Nadleśnictwie Woziwoda.
• Produkcję sadzonek cisa pospolitego w szkółkach leśnych Nadleśnictw Zamrzenica i Żołędowo przy wykorzystaniu zebranego leśnego materiału rozmnożeniowego.
• Zakładanie grodzonych siatką leśną upraw zachowawczych cisa pospolitego w wyznaczonych lokalizacjach na terenie 16 nadleśnictw.
• Założenie uprawy zachowawczej stanowiącej archiwum genotypów drzew wchodzących w skład rezerwatu cisów w Wierzchlesie.
• Założenie plantacji nasiennej cisa pospolitego na terenie Nadleśnictwa Żołędowo jako obiektu stanowiącego bazę nasienną tego gatunku w przyszłym okresie.

Czas realizacji projektu - 2010-2013
Wartość projektu - 1 529 261,00 PLN
Dofinansowanie UE – 1 132 727,50 PLN
Współfinansowania NFOSiGW – 199 822,50 PLN
 

                                                                                                         Małgorzata Osłowska
                                                                                                         Maciej Kuss